THIS PAGE IS ALSO AVAILABLE IN: ENGLISH

Sainmhiniú

Ciallaíonn géarchéim teagmhas criticiúil nach féidir le gnáthmheicníochtaí na scoile deileáil leí agus a chuireann isteach go mór ar ghnáthreachtáil na scoile eg.

• bás nó baol báis duine den fhoireann nó dalta
• taisme ag baint le daltaí nó le baill foirne ar scoil nó taobh amuigh den scoil
• ionsaí fisiciúil ar dhuine den fhoireann nó ar dhalta
• mórdhamáiste déanta don scoil trí thine, trí mhaistíneacht nó trí loitiméireacht
• duine den fhoireann nó dalta ar iarraidh gan táisc nó tuairisc.
• tubaiste nó tragóid sa phobal

Tascanna Riaracháin

Beidh liosta uimhreacha gutháin ar fáil do dhaltaí, do thuismitheoirí, do chaomhnóirí agus do mhúinteoirí agus beidh liosta uimhreacha gutháin do na seirbhísí tacaíochta éigeandála ar taispeáint sa seomra foirne agus in oifig an Phríomhoide. Cuirfear eolas éigeandála le chéile do thurais scoile. Beidh an t-eolas seo a leanas san áireamh: liosta de gach dalta/ball foirne atá páirteach agus an múinteoir atái gceannas, liosta d’uimhreacha fón póca na múinteoirí tionlacain agus eolas cruinn suas chun dáta ar dhaltaí a bhfuil ailléirgí, titimeas srl. orthu.

Má tharlaíonn eachtra chriticiúil déanfar idirchaidreamh le gníomhaíochtaí seachracha ie. seirbhísí éigeandála, an Roinn Oideachais agus Eolaíochta, NEPS agus Feidhmeannas na Seirbhíse Sláinte. Déanfar idirchaidreamh fosta le tuismitheoirí, cuairteoirí cráite agus leis na meáin. Déanfar cúram den fhoireann, de na daltaí go ginearálta agus do na daltaí is cóngaraí don eachtra a tharla nó do na daltaí is mó a bhfuil tionchar aige orthu.

Coinneoidh muid líne teileafóin saor do ghlaonna tábhachtacha isteach agus amach. Cuirfidh muid seomraí ar fáil fá choinne mioncheistiúcháin nó comhairleachta, fá choinne tuismitheoirí nó mar sheomra ciúin. Coinneoidh muid cuntas ar imeachtaí, ar litreacha chuig tuismitheoirí, ar ghlaonna teileafóin a rinneadh agus ar glacadh leo. Rachaidh muid ar aghaidh le gnáthchúram na scoile agus leanfar le gnáthchúrsa an lae chomh fada agus is féidir do na ranganna nach bhfuil an oiread sin tionchair ag an eachtra orthu.

Nósanna Imeachta le leanúint dá dtarlódh eachtra chriticiúil

Gníomhartha Gearrthéarmacha (an chéad lá)

Tá sé tábhachtach eolas cruinn a fháil faoin eachta nó scaipfidh ráflaí a chuirfidh le buairt na ndaoine atá bainteach leis an eachtra. Beidh an t-eolas seo a leanas le fáil againn: cad é a tharla, cén áit agus cén uair, cé chomh dona is atá na gortuithe, cén áit a bhfuil na daoine a gortaíodh agus nár gortaíodh, cé mhéad duine a bhí i gceist agus cad iad a n-ainmneacha, an bhfuil baol ann go mbeidh tuilleadh gortuithe i gceist, cad iad na gníomhaireachtaí a bhfuil teagmháil déanta leo cheana féin.

Ansin déanfar teagmháil leis na gníomhaireachtaí cuí: seirbhísí éigeandála, seirbhísí leighis, ranna síceolaíochta an Fheimheannais Seirbhíse Sláinte, NEPS, an Bord Bainistíochta, an Coiste Gairmoideachais agus an Roinn Oideachais agus Eolaíochta.

Cuirfear gach ball den fhoireann teagaisc ar an eolas chomh luath agus is féidir. Beidh filltéan ar fáil ar an seilf uachtarach san oifig agus i Seomra na Múinteoirí le huimhreacha teagmhála do mhúinteoirí, do thuismitheoirí, do chathaoirleach an Bhoird Bainistíochta agus do Phríomhfheidhmeannach an Choiste Gairmoideachais chomh maith le huimhreacha gutháin na seirbhísí eigéandála. Beidh uimhreacha teagmhála next of kin na múinteoirí ar fáil san fhilltéan seo fosta. Maidir le turasanna scoile cuirfidh an scoil teileafón poca ar fáil don mhúinteoir a bheas i gceannas ar an turas. Ba cheart don mhúinteoir atá i gceannas an filltéan leis na huimhreacha gutháin agus an fón poca a thabhairt leis ar an turas.

Déanfar cruinniú a thionól leis an Fhoireann Bainistíochta Géarchéime. Ag an chruinniú clúdófar na hábhair seo a leanas:

• Ráiteas de na fíricí don fhoireann, do dhaltaí, do thuismithoirí agus do na meáin a chomhaontú. Beidh leagan scríofa de a bheith ar fáil
• Freagrachtaí a dháileadh amach don fhoireann Bainistíochta ar Eachtraí Criticiúla
• Duine a cheapadh chun déileáil le fiosruithe gutháin agus chun déileáil leis na meáin. Scríobhfar amach ráiteas.
• A chinntiú go mbeidh line teileafóin ar fáil agus oscailte d’fhiosruithe.
• Clár ama an lae a leagan amach
• Cruinniú foirne a eagrú
• Feitheoireacht daltaí le linn cruinniú foirne a eagrú

Déanfar cruinniú foirne a thionól. Tabharfaidh muid cuntas ar na fíricí atá ar eolas agus tabharfaidh muid deis don fhoireann a gcuid smaointe agus a gcuid mothúchán a chur in iúl. Aontófar ar conas ba cheart na fíricí a roinnt leis na daltaí ag comhaontú ar an chur chuige. Leagfar amach clár ama an lae. Tabharfaidh muid eolas don fhoireann maidir le cad iad na gníomhaireachtaí seachtracha a bhfuil teagmháil déanta leo nó atá bainteach leis an chúram agus ar na cineálacha tacaíochta a chuirfear ar fáil do dhaltaí agus don fhoireann. Cuideoidh muid leis na múinteoirí iad féin a ullmhú chun an scéal a insint do dhaltaí. Oibreofar amach córas nó dóigh chun daltaí leochaileacha a aithint.

Scaipfear ábhair acmhainne cuí ar na múinteoirí. Tá cáipéisí acmhainní iontach úsáideach le fáil ar chúl an Phacáiste Eolais agus Comhairle do Scoileanna dar teideal Ag freagairt do Theagmhais Chriticúla a d’fhoilsigh an tSeirbhís Náisúnta Síceolaíochta thar ceann na Roinne Oideachais agus Eolaíochta. Beidh cóip den phacáiste eolais ar fáil in Oifig an Phríomhoide.

Má tharlaíonn an eachtra chriticiúil taobh amuigh d’am scoile nó le linn laethanta saoire cuirfidh an Príomhoide, nó duine ag gníomhú ar a shon, gach múinteoir ar an eolas. Déanfar cruinniú a thionól leis an Fhoireann Bainistíochta Géarchéime agus níos moille déanfar cruinniú foirne a thionól más cuí.

Ag cur tuismitheoirí/caomhnóirí ar an eolas

Déanfaidh muid teagmháil le tuismitheoirí/caomhnóirí pháistí a bhfuil baint dhíreach acu leis an eachtra chriticiúil chomh luath agus is féidir. Aontófar ar cén duine ar chóir an t-eolas a roinnt le tuismitheoirí agus ar conas ba chóir é seo a dhéanamh. Tabharfaidh muid eolas ábhartha agus fíriciúil do thuismitheoirí/ chaomhnóirí. Cuirfidh muid seomra ar fáil do dhaltaí atá trí chéile chun bualadh lena dtuismitheoirí/gcaomhnóirí agus tabharfaidh muid tacaíocht do thuismitheoirí atá leo féin nuair a thagann siad chuig an scoil.

Cuirfidh muid tuismitheoirí leanaí eile na scoile ar an eolas maidir leis an eachtra chriticiúil agus cuirfidh muid in iúl dóibh go dtiocfadh leis a leanbh féin a bheith trí chéile. Seolfaidh muid litir chuig tuismitheoirí ag tabhairt fíricí agus mionsonraí ar an eachtra. B’fhéidir nach mbeidh sé foirsteanach ag an am seo ainmneacha na ndaoine a bhí bainteach leis an eachtra a thabhairt.

Ag cur daltaí ar an eolas

Inseoidh muid an scéal do dhlúthchairde agus do ghaolta an té atá marbh ar dtús agus déanfar seo in áit phríobháideach le roinnt daoine ón Fhoireann Bainistíochta Géarchéime i láthair. Ansin inseoidh muid do rang an dalta atá marbh le roinnt daoine ón Fhoireann Bainistíochta Géarchéime i láthair fosta. Ansin inseoidh muid an scéal do gach rang go hindibhidúil sa scoil murab ionann agus ag Mórthionól Scoile . Bheadh paidir ar shon an duine atá marbh foirsteanach.

Tuigeann muid go gcaithfidh an ‘teachtaire’ a bheith foirsteanach mar creidtear gur daoine fásta a bhfuil aithne acu ar na leanaí is fearr de ghnáth chun tacaíocht a thabhairt dóibh. Thiocfadh le saineolaí ón taobh amuigh cuidiú le múinteoirí a bheas ag tabhairt faoin tasc sin déanamh réidh fána choinne nó comhairle nó tacaíocht leanúnach a sholáthar dóibh agus iad ina bhun.

Déanfaidh muid cinnte fíricí a thabhairt agus tuairimí a sheachaint. Cuideoidh seo le deireadh a chur le ráflaí a chuireann brú gan ghá ar dhaoine. Ligfidh muid do dhaltaí ceisteanna a chur, a scéal a insint agus a mothúcháin a chur in iúl. Cuideoidh muid le daltaí tuigbheáil go bhfuil mothúcháin fhíorláidre nádúrtha agus gur gnáthmhothúcháin iad i ndiaidh d’eachtra chriticiúil tarlú. Reachtálfar seirbhís phaidreoireachta am inteacht le linn an lae do rang an te atá marbh nó don scoil uilig. Cuirfidh muid daltaí ar an eolas go mbeidh a dtuismitheoirí nó a gcaomhnóirí á mbailiú chomh luath agus is féidir.

Ag déileáil leis leis na meáin

Ullmhóidh muid ráiteas scríofa do na méain ina mbeidh fíricí maidir leis an eachtra, cad é atá déanta cheana féin, cad é a dhéanfar agus eolas nó tuairimí dearfacha fán duine atá marbh. Má iarrtar ar an scoil agallamh beo a dhéanamh roghnóidh muid duine a bhfuil scil nó cleachtadh aige ar a bheith ag plé leis na méain. Caithfidh muid roinnt ama ag ullmhú don agallamh.

Coinnoidh muid an t-agallamh simplí agus gairid agus de réir na bhfíricí. Mura mbíonn muid réidh nó má mheasann muid nach bhfuil sé cuí, diúltoidh muid agallamh a thabhairt. Cuirfear seomra ar leataobh do na meáin agus cuirfidh sé seo srian leis an teacht a bheas acu ar an fhoireann agus ar na daltaí. Molfar do dhaltaí agus do mhúinteoirí go láidir gan a bheith ag plé leis na meáin

Gníomhartha Meántéarmacha (24-72 uair an chloig)

Athbhreithniú

Déanfar athbhreithniú ar gach rud a tharla sa chéad 24 uair a chloig. Tabharfar le chéile an Fhoireann Bainistíochta Géarchéime arís agus gheobhaidh muid amach conas mar atá ag éirí le gach duine den fhoireann seo déileáil le cúrsaí. Déanfaidh muid socraithe maidir le cruinnithe do thuismitheoirí, do dhaltaí agus do mhúinteoirí. Tiocfaidh muid ar dhóigh chun aiseolas a fháil ó mhúinteoirí ar dhaltaí leochaileacha. Cinnteoidh muid go bhfuil gach ball den fhoireann coinnithe suas chun dáta ar gach rud – b’fhéidir go mbeidh cruinniú foirne athbhreithnithe againn. Beidh muid tuisceanach maidir leis an bhealach a bhfuil gach ball foirne ag déileáil le cúrsaí ar leibhéal pearsanta agus gairmiúil agus déanfaidh muid teagmháil fosta le baill foirne agus daltaí atá as láthair.

Ag eagrú tacaíochta

Cuirfidh muid seomra foirsteanach ar fáil do dhaltaí aonair, do ghrúpaí daltaí agus do thuismitheoirí. Déanfaidh muid cruinniú eolais nó tacaíochta a thionóil do thuismitheoirí nó do dhaltaí chun soiléiriú a dhéanamh ar an cad atá tarlaithe. Tabharfaidh muid comhairle dóibh, cuirfidh muid ar a suimhneas iad, cuirfidh muid ar an eolas iad maidir le seirbhísí tacaíochta agus cuirfidh muid bileoga eolais cuí ar fáil. I gcomhairle le gníomhaireachtaí seachracha, eagróidh muid mionchruinnithe aonair nó grúpa nó cruinnithe tacaíochta le toil tuismitheoirí. Beidh toiliú tuismitheora de dhíth

Déanfaidh muid plean chun daltaí agus baill foirne a imeascadh arís. Ainmneofar duine a dhéanfaidh idirchaidreamh le daoine as láthair, daoine a gortaíodh, deartháireacha, deirfiúracha agus neasghaolta. Ainmneoidh muid duine le cuairt a thabhairt ar theach nó ar thithe na ndaoine a gortaíodh agus le cuairt a thabhairt ar an ospidéal.

Déanfaidh muid idirchaidreamh leis an teaghlach maidir le socruithe sochraide. Ainmneoidh muid ball foirne chun idirchaidreamh a dhéanamh leis an teaghlach chun comhbhrón a chur in iúl agus mianta an teaghlaigh ó thaobh rannpháirteachas na scoile sa tsochraid a shoiléiriú. Déanfaidh an scoil cinneadh maidir le freastal ar agus rannpháirteachas sa tsochraid de réir mianta tuismitheoirí agus cinntí bhainistíocht na scoile. Eagróidh muid cuairt bhaile ó bheirt ionadaí foirne laistigh de 24 uair a chloig. Iarrfaidh muid ar an Choiste Gairmoideachais cinneadh a dhéanamh maidir leis druidim na scoile.

Gníomhartha níos fadtéarmaí

Déanfaidh muid monatóireacht ar dhaltaí le feiceáil an bhfuil dalta a chiapadh agus faoi strús go leanúnach de bharr na heachtra criticiúla. Má léiríonn dalta na comharthaí seo a leanas thar tréimhse fada ama, d’fhéadfaidh go bhfuil cuidiú de dhíth air ón Fheidhmeannas Seirbhíse Sláinte: iompar nach dual dá charachtar, dul ar gcúl ó thaobh acadúla de, athrú meácháin, tuirse, míshuaimhneas nó méadú ar neamhláithreachas

Meastóireacht

Déanfaidh muid meastóireacht ar mar a freagraíodh don eachtra chriticiúil agus déanfar an Plean Bainistíochta Géarchéimea leasú más gá. Cuirfidh muid na ceisteanna seo orainn féin:

• Cad iad na gnéithe ar éirigh go maith leo?
• Cá háit a raibh bearnaí?
• Cad ba mhó/ba lú a chuidigh?
• An bhfuil na tarchuir riachtanacha ar fad déanta chuig na seirbhísí tacaíochta?
• An bhfuil aon chuid den chúram atá fágtha gan chríochnú?

Déanfaidh muid cinnte de go mbeidh baill nua foirne ar an eolas maidir le polasaí agus nósanna imeachta na scoile maidir le géarchéim. Déanfaidh muid cinnte fosta go bhfuil siad ar an eolas maidir le cé hiad na daltaí a raibh tionchar ag an ghéarchéim orthu agus cén bealach.

Beidh muid tuisceanach maidir le laethanta agus imeachtaí speisialta. Thiocfadh le cothrom lae na heachtra mothúcháin a mhúscailt i ndaltaí nói mbaill foirne agus thiocfadh leis go mbeadh breis tacaíochta de dhíth orthu ag an am seo. Déanfaidh muid an cothrom lae a chású leis an teaghlach agus beidh idirchaidreamh ann maidir le haon chomóradh a bheadh beartaithe. Beidh muid tuisceanach maidir le laethanta tábhachtacha mar laethanta breithe, an Nollaig, Lá na Máithreacha agus Lá na nAithreacha.

Féinmharú

Ní bhainfidh muid úsáid as an téarma ‘féinmharú’ go mbeidh sé cinnte go hiomlán gur mar thoradh ar fhéinmharú a bhásaigh dalta nó múinteoir. Ina ionad bainfidh muid úsáid as na téarmaí mar ‘bás tubaisteach’ nó ‘bás tobann’. Déanfaidh muid teagmháil leis an teaghlach chun fíricí cruinne a fháil agus chun a fháil amach conas mar ba mhian leis an teaghlach cur síos ar an bhás.

Tabharfaidh muid na fíricí atá ar eolas againn do na daltaí agus cruthóidh muid spás sábhailte tacúil dóibh ionas go mbeidh siad ábalta a mothúcháin a chur in iúl dá chéile. Cuirfidh muid síos ar na dóigheanna eagsúla a thiocfadh leis an scéal dul i bhfeidhm orthu le linn na laethanta amach rompu. Beidh muid cúramach gan ró-adhmholadh a dhéanamh ar an duine atá marbh nó gan róbhoilsciú ar scéal an fhéinmharaithe. Cuirfidh muid in iúl do na daltaí cén sort tacaíochta atá ar fáil dóibh agus glacfaidh muid i ndáiríre le caint ar bith ó dhaltaí ar fhéinmharú agus cuirfidh muid tacaíocht ar fáil dóibh nó déanfaidh muid iad a tharchur chuig duine oilte láithreach.

Má bhíonn amhras mór ann nó imní faoi dhalta cuirfidh muid é chuig duine oilte ar measúnú priacail. Beidh comhrá tuisceanach ag duine de Fhoireann Bainistíochta na géarchéme leis an dalta agus beidh an comhrá díreach agus oscailte. Má thuairiscítear go bhfuil dalta ag caint go hoscailte ar fhéinmharú cuirfidh muid na ceisteanna seo a leanas air:

• “An bhfuil sé/sí ag smaointiú lámh a chur ina bhás féin?”
• “An ndearna sé iarracht cheana?”
• “An bhfuil deacrachtaí pearsanta nó teaghlaigh tromchúiseacha aige?”
• “An bhfuil deacrachtaí fisiciúla nó deacrachtaí mothúchánacha aige?”
• “An bhfuil plean aige chun an gníomh a dhéanamh?”
• “An bhfuil bealach agus áit aige lena dhéanamh?”

Dá mhéad freagraí ‘Tá’ a thugtar is amhlaidh is mó an priacal agus is amhlaidh is mó an riachtanas an dalta a tharchur láithreach. Cuirfidh muid na tuismitheoirí ar an eolas láithreach agus iarrfaidh muid orthu an dalta a thabhairt chuig a ndochtúir teaghlaigh nó chuig seirbhís eile. Tuigeann muid go bhfuil dualgas orainn na tuismitheoirí a chur ar an eolas, fiú gan chead ón dalta féin, má bhíonn an dalta faoi 18 bliain d’aois.